Dwie baśnie, które warto poznać.

 

Zrealizowano w ramach stypendium Ministra Kultury Dziedzictwa Narodowego i Sportu

 

Wiele jest baśni, które warto znać. Według mnie właściwie wszystkie ale oczywiście niemożliwym jest poznanie wszystkiego. Trzeba wybierać a wybór trudny skoro tak ich niezmierzona liczba istnieje. 

Każda opowieść też ma swoje wartości, przesłania, do czego innego najlepiej się nadaje. 
Dlatego dobrze jest mieć przewodnika, postanowiłam więc nim zostać.

Trudne to zdanie ale jak to mówią, ktoś to musi robić, więc czemu nie ja, skoro bajki to moja dziedzina.

Zapraszam do dwu opowieści z okolic na P
Podlasia i Polinezji. Odległe ale chociaż ta literka je łączy. To już coś, prawda?

Takie coś będzie tematem pierwszej historii, związanej ze szkolną lekturą. Książką, którą czytałam z wypiekami sama a potem moim dzieciom, do której wracam jako dorosła. Bo dobre przygody nie znają wieku, zupełnie jak baśnie. Są dla każdego o ile nie zamkniemy się w bańce dorosłości.
I choć artykuł dedykuję szczególnie nauczycielom przedszkoli i szkół czy rodzicom to zachęcam każdego do poczytania tych kilku słów. Te bajki są tego warte.

PIĘCIORO DZIECI I COŚ .

Lekturą czwartej klasy szkoły podstawowej jest „Pięcioro dzieci i coś” Edith Nesbit. Bardzo lubię tę autorkę i serię, którą rozpoczyna ową książką. Cieszę się więc, że dołączyła do lektur szkolnych i dzieci, które niechętnie sięgają po książki, mają okazję się z nią zapoznać i być może polubić jej bohaterów.
Pomyślałam, że lekcje na bazie tej lektury, mogą być dobrą płaszczyzną do przedstawienia mitycznych istot z naszego, rodzimego folkloru. Powiązaniem fantazji autorki angielskiej z polskimi odpowiednikami Piaskoludka.
Być może nawet, nie wszyscy wiedzą, że takie powiązania istnieją a istoty zamieszkujące żwirownie są także bohaterami polskiej bajki ludowej.
Baśń o Złotym Żwirku, zamieszkującym żwirownię na Podlasiu, znajdziecie na moim kanale YT o TUTAJ:

Znalazłam ją w zbiorze „Czarna Róża” autorstwa Krystyny i Ryszarda Kornackich.

Wydaje mi się ważne, jeśli tylko jest możliwość nawiązania, aby opowiadać dzieciom o naszych polskich zwyczajach i baśniach, także przy okazji innych lektur, niż te odnoszące się bezpośrednio do bajki ludowej, ponieważ nie tylko wzbogaca to ich wyobraźnię, ale też wiedzę o swoim miejscu na ziemi. Pomaga pokochać to co polskie, pogłębiając wiedzę na temat rodzimej kultury, tym co dziecku najbliższe - baśnią.

Poczucie polskości buduje się nie tylko poprzez patriotyczne wiersze oraz pielęgnowanie i pokazywanie dziecku symboli narodowych, czy też wiedzę geograficzną i historyczną o kraju. Ani nauką o skarbach oficjalnej kultury, tej wielkiej z muzeów, ale także poprzez połączenie z tym co najbliższe i równie cenne: bajką ludową, legendą czy podaniem.

Niekoniecznie powinniśmy ograniczać się tylko do legend, które już są w podręcznikach: „O szewczyku Skubie”, „Wandzie co nie chciała Niemca”, czy podaniu „O Warsie i Sawie”, ale również wprowadzać opowieści bliższe każdemu dziecku, dotyczących jego najbliższego otoczenia, czy miejsc zabaw. 

Piasek, żwir najdziemy na każdym placu zabaw, nad rzeką, jeziorem czy morzem.

 

Podanie o Złotym Żwirku, choć pochodzi z Podlasia, oprócz nazw miejscowości, które świadomie opuściłam podczas opowiadania, może być zaadaptowane dla każdego miejsca kraju, gdyż praktycznie wszędzie można znaleźć żwirownie. 

Każda baśń jest plastyczna do pewnego stopnia, a ta w szczególności, dzięki czemu spokojnie możemy podstawiać nazwy z własnej okolicy, odnieść ją do najbliższej znanej dzieciom żwirowni lub miejsca pozostałego po takim wyrobisku. Możemy wzbogacić elementami lokalnej gwary, czy ubioru, co tylko podpowie nam wyobraźnia lub wyobraźnia dzieci, które możemy włączyć w proces opowiadania, przez zadawanie im pytań, jak np. ubrana była Srebrna Żwirka, co lubiła robić, jeść itp.

Taka bajka może być dodatkowo wspaniałym podłożem do rozmowy o niebezpieczeństwach, związanych z zabawą w takich miejscach jak wyrobiska. A jest to ważny element edukacji, co roku bowiem słyszymy o zatonięciach w stawach, powstałych po wyrobiskach żwiru czy gliny, popularnych „gliniankach”.

Może także stanowić bazę do rozmowy o ekologii, wpływie człowieka na środowisko.

Jak widać jej walory edukacyjne są bardzo szerokie. 

 

POSZUKIWACZE SŁOŃCA

Drugą opowieścią przydatną w edukacji dziecka jest bajka z wysp Polinezji „Poszukiwacze słońca”. Ta opowieść o dwu braciach jest historią ogromnej wytrwałości i zgodnej współpracy rodzeństwa jak mało która. Powtarzająca się trzykrotnie sekwencja budowania łodzi, wyruszania ku słońcu i zatapiania łódek przez burzę nie jest poprzedzielana inną akcją jak to się dzieje w wielu baśniach. Dzięki temu ta prosta sekwencja szybko dociera ze swoim przekazem do dziecka i nadaje się także dla tych najmłodszych. Poprzez owe trzykrotne powtórzenie porażki ale i wytrwałego, radosnego budowania i wiary w dotarcie do celu, podkreśla zarówno zwrócenie się po pomoc podczas ostatniej próby jak i ową wiarę , że warto być wytrwałym i nie szczędzić pracy nad swoimi marzeniami.
Bracia za czwartym razem proszą o pomoc mądrego starca. Uzyskują radę, dzięki której osiągają cel.

Bajkę znajdziecie na moim kanale na You Tube:

Dziś jako społeczeństwo mamy problem z wytrwałym realizowaniem trudnych zadań. Chcemy uzyskać efekt małym kosztem, niewielkim wysiłkiem oraz w krótkim czasie. Zostaliśmy nauczeni, że dostajemy wszystko od razu, niejako pod nos.
Chcemy rozrywki, włączamy grę, jedna się znudzi, mamy inną. Chcemy obejrzeć film, mamy ich dziesiątki a nawet setki w telewizji albo na którejś z komputerowych platform.
Rodzice zbyt często spełniają dziecięce zachcianki nieomal od ręki. To wszystko nie uczy umiejętności czekania na efekt ani ciężkiej pracy.

Kiedy ktoś zakłada firmę bardzo często oczekuje spektakularnego efektu po roku a na prawdziwy rozwój potrzeba kilku lat wysiłku, niedosypiania po nocach, ciągłej nauki nowych umiejętności.

Chcemy już, zaraz!

Bajka „Poszukiwacze słońca” uczy, że żadne zaraz nie istnieje. I uczy tego prosto, bez zbędnych ozdobników fabularnych.

Jako społeczeństwo mamy też problem ze zwracaniem się o pomoc do innych. Panuje przekonanie, że ten kto prosi o pomoc jest slaby a nam mnie wolno okazywać słabości.

Uczymy też nieświadomie, że zgłaszanie potrzeb są niewłaściwe w inny sposób.

Wtedy gdy któryś z rodziców nie reaguje na prośbę o zabawę lub spacer a drugi odciąga dziecko mówiąc „daj tacie, mamie odpocząć”, dziecko chociaż odchodzi od tego rodzica zostawiając go w spokoju, , ale cały czas czeka, że kiedy odpoczynek się skończy będą się wspólnie bawić. To jednak nie następuje. W ten sposób mózg dostaje informację, że nie warto prosić, bo to do niczego nie prowadzi. 

A ta umiejętność jest ważna. Czasem jak bracia w tej opowieści, nie możemy sami zorientować się we własnych błędach, nie widzimy co możemy zmienić w swoim postępowaniu aby osiągnąć sukces choć zauważamy, że nasze sposoby nie działają.  Aby wybrnąć z impasu potrzebujemy innej perspektywy, którą dać może drugi, patrzący z zewnątrz, człowiek. 

 

Zachęcam do zapoznania się z baśnią i zastosowania jej na swoich zajęciach w szkole czy w domu.

Mam nadzieję, że ten krótki artykuł i nagrane opowieści, zachęcą do wykorzystywania tych bajek, a także wyszukiwania innych im podobnych i włączania ich w proces edukacyjny, na co, uważam, bardzo zasługują.

Chcesz mi pomóc tworzyć więcej treści? Zaobserwuj blog :)

Codzienne dawki wiedzy w małych porcjach znajdziesz na Instagramie - zapraszam! 

Bajki czekają na Ciebie TUTAJ  

Chcesz mnie spotkać na żywo? Polub i Obserwuj na FB tam znajdziesz wydarzenia z moim udziałem.

Artykuł powstał dzięki Stypendium Ministra Kultury  Dziedzictwa Narodowego i Sportu2021.